Lehmann Brothers, dat is intussen tien jaar geleden. Het faillissement van deze Amerikaanse bank veroorzaakte een storm in de financiële wereld. We draaien nog altijd op voor de gevolgen en we zouden nu voor een nog grotere nieuwe tsunami staan. Er gaat geen week voorbij zonder dat een nieuwe waarnemer zijn onrust uitdrukt in de officiële media…
Griekenland was het maatschappelijk laboratorium van nieuwe experimenten van de overheerser op maat van een hele staat van de Europese Unie. Een volledige bevolking werd op zijn knieën gedwongen door een macht die zich buiten zijn eigen land bevond. Het land krabbelt momenteel recht na een lange crisis: het verloor zijn eigen soevereiniteit en werd onder voogdijschap geplaatst van een moordend trio van openbare schuldeisers (Centrale Bank, IMF, Europese Commissie). Een progressieve regering werd lamgelegd door ondraaglijke begrotingseisen. De bevolking heeft een hoge prijs betaald.
De Cassandra’s van vandaag voorspellen in groten getale dat er binnenkort een nieuwe financiële crisis zal plaatsvinden, die erger zal zijn dan in 2008. Van Patrick Artus tot Pierre Larrouturou over Georges Ugeux, om maar een paar namen te noemen.
Er is niks, of toch heel weinig gedaan om te vermijden dat dezelfde fouten met dezelfde gevolgen gemaakt zouden worden. Geen vertraging van de kapitaalstromen. Geen duidelijke scheiding tussen handelsbanken en spaarbanken. Integendeel: de ontwikkeling van de technologie heeft voor nog meer ruiloperaties gezorgd en voor… besmetting in geval van paniek. Een waanzinnige groei van de ‘shadow banking’ die goed is voor een steeds groter deel van de financiële activiteit, ver van alle regulering en overheidscontrole. De weinige nieuwe regels (vooral rond solvabiliteit van de handelsbanken) zetten weinig zoden aan de dijk. Een vloedgolf is in aantocht.
Heel wat gerespecteerde stemmen slaken alarmkreten. Tevergeefs. Zoals Cassandra in de Griekse mythologie ook niet gehoord werd. Nochtans brengen zij een verhaal dat makkelijk te begrijpen is. Zelfs voor wie geen kaas van economie gegeten heeft! Het mechanisme dat we het vlotst kunnen ontleden, zijn de privéleningen door handelsbanken. Geholpen door de lage interestvoeten, is hun groei (fors) hoger dan die van de reële economie. Zo ontstaan financiële zeepbellen. Als die uiteenspatten, komt de kredietgever van de ene dag op de andere op zwart zaad te zitten, want hij zal zijn geld niet terugkrijgen.
Danku wie?
Door het vooruitzicht van een stijging van de interestvoeten (wat de Amerikaanse Federal Reserve overweegt, waarna ook de kudde, zijnde de andere grote centrale banken, zal volgen), vrezen de economische spelers (in het bijzonder de beurzen) dat één van deze zeepbellen zal uiteenspatten, met een kettingreactie als gevolg. En aan bubbels geen gebrek: vastgoed, studiebeurzen, nieuwe technologieën, energie… Champagne?
Waarnemers houden hun hart vast. Ze stellen vast dat sinds de destabilisering van het financieel systeem van de vorige eeuw (sinds het einde van de akkoorden van Bretton Woods) de crises sneller en vooral harder toeslaan.
We zijn de crisis van 2008 nog maar aan het verteren, en de volgende staat al voor de deur.
De overheden hebben de verliezen van privébanken moeten compenseren. De factuur was echter voor de werknemers (via de loonstop, de indexsprong…), de consumenten (verhoging van de BTW, op de elektriciteit bijvoorbeeld), de zieken (slachtoffers van de besparingen op de budgetten van het RIZIV), de gepensioneerden (langere loopbanen en pensioenshervorming), de werkloze werknemers (hervorming van de werkloosheid en een hele reeks uitsluitingen). En ondertussen gingen de dividenden (verloning van het kapitaal, goed zichtbaar in de rekeningen van de bedrijven) fors de hoogte in: 12,5 miljard in 2017 alleen al voor de beursgenoteerde bedrijven (aldus de krant L’Echo van 31 maart 2018).
Het zijn de zeer concrete gevolgen van politieke keuzes. “Volgens mij moeten de vennootschapsbelastingen opgetrokken worden. De bedrijven vertegenwoordigen maar 10% van de fiscale inkomsten in Europa, en het is de consument die via de BTW betaalt.” Deze uitspraak in La Libre Belgique op 28 mei komt niet van een syndicalist of een linkse militant. Wel van een gewezen vicevoorzitter van de Beurs van New York… De Belg Georges Ugeux!
We zijn dus verwittigd. Een nieuwe crisis schuilt om de hoek. Danku wie? Zij die geen enkele maatregel genomen hebben om die crisis af te wenden. En bij ons is de MR de enige Franstalige partij die al tien jaar lang ononderbroken aan de macht is. En tijdens een groot deel van deze periode stond deze partij zelfs aan het hoofd van het ministerie van Financiën!
Nico Cué
Secretaris-generaal